Jak żyją zakonnice? Jak się żyje pełnią życia i co robią Siostry po godzinach?

Jak żyją zakonnice? Jak się żyje pełnią życia i Siostry po godzinach.

Wierzę, że siostry zakonne zasługują na uwagę – nie tylko w przestrzeni sakralnej, ale także w tej społecznej. Warto zwrócić uwagę na ich codzienną pracę, a jednocześnie przyjrzeć się wyzwaniom, przed którymi stają. Zapraszam do świata, który jest być może bliżej, niż myślimy.

Agnieszka Korcz, autorka, redaktor naczelna Wydawnictwa Świętego Wojciecha

Artykuł został opublikowany w numerze 9/2025 Przewodnika Katolickiego.

Obraz życia zakonnic w Polsce

Życie zakonnic w Polsce od zawsze fascynowało, intrygowało i… pozostawało w cieniu, gdzieś na marginesie codziennych spraw społeczeństwa. Obraz ten nadal często obarczony jest stereotypami: surowa dyscyplina, izolacja od świata, modlitwy od świtu do nocy i całkowite podporządkowanie regułom zakonu. Ale co dzieje się, gdy kurtyna opada? Kim są kobiety, które decydują się na tę drogę życia? Czy w murach klasztoru skrywa się więcej, niż zdołamy dostrzec z zewnątrz? Jak wygląda ich codzienność, zarówno w godzinach wyznaczonych na modlitwę, jak i po nich?

W temacie polskich zakonnic pojawia się wiele pytań, a jednocześnie wiele z nich nadal często pozostaje bez odpowiedzi. Sytuacja polskich zakonnic to temat trudny, często pomijany w debacie publicznej. Z jednej strony liczba powołań systematycznie maleje – młode kobiety coraz rzadziej decydują się na życie zakonne, co prowadzi do starzenia się wspólnot. Z drugiej zakonnice wciąż odgrywają kluczową rolę w wielu dziedzinach życia społecznego: prowadzą szkoły, szpitale, domy opieki, angażują się w działalność misyjną i charytatywną. Mimo to ich rzeczywiste życie – to, co dzieje się za klasztorną furtą – pozostaje mało znane. Współczesne zakonnice muszą mierzyć się nie tylko z wyzwaniami duchowymi, ale też z problemami społecznymi, finansowymi, a nawet psychicznymi.

Wyzwania żeńskich zakonów w Polsce

Przyjrzyjmy się bliżej sytuacji zakonów żeńskich w Polsce. Jest ona złożona i pełna wyzwań, ale także nadziei i możliwości. Kobiece wspólnoty zakonne, które przez wieki odgrywały ważną rolę w życiu religijnym, społecznym i edukacyjnym, mierzą się dziś z przemianami demograficznymi, kulturowymi i organizacyjnymi. W Polsce systematycznie maleje liczba młodych kobiet wstępujących do zakonów. Zjawisko to jest szczególnie widoczne od lat 90. XX wieku. Wiele zgromadzeń boryka się z problemem starzejących się członkiń. Średnia wieku często przekracza 60 lat, co stanowi wyzwanie dla realizacji codziennych obowiązków i dla przyszłości wspólnot. Niektóre zgromadzenia, które pełnią kluczową rolę w katechezie, rekolekcjach oraz formacji duchowej młodzieży i dorosłych, musiały, z uwagi na spadek liczebności swoich członkiń, zrezygnować z części swoich tradycyjnych działań.

Wiele z zakonów stara się przystosować do współczesnych realiów, podejmując działania w mediach społecznościowych, otwierając się na kontakty z młodymi ludźmi i organizując rekolekcje w nowoczesnej formie. Niektóre eksperymentują z nowymi formami ewangelizacji, takimi jak prowadzenie kafejek chrześcijańskich, warsztatów artystycznych czy organizowanie wsparcia dla rodzin. Pokuszę się o tezę, że zakony znajdują się obecnie w fazie transformacji. Z jednej strony mierzą się z wyzwaniami, takimi jak kryzys powołań i problemy finansowe, a z drugiej strony podejmują kroki, by dostosować swoją misję do współczesnych realiów. Choć liczba sióstr maleje, ich zaangażowanie i znaczenie dla społeczeństwa wciąż pozostają istotne. Kluczowe dla przyszłości będzie znalezienie sposobów na przyciągnięcie młodych kobiet, a także dalsze otwarcie się na potrzeby współczesnego świata.

Szczęście i spełnienie sióstr zakonnych

Warto pytać o szczęście, choć zdaję sobie sprawę, że pytanie o szczęście polskich sióstr zakonnych jest złożone i wymaga uwzględnienia wielu aspektów ich życia: duchowego, emocjonalnego i codziennego. Wiele z nich czerpie głęboką radość i spełnienie z bliskiej relacji z Bogiem, której całkowicie poświęciły swoje życie. Dla nich powołanie zakonne jest drogą, na którą weszły świadomie i z miłością. Modlitwa, kontemplacja i służba innym stanowią źródło duchowego spełnienia. Siostry często podkreślają, że ich szczęście nie jest zależne od zewnętrznych okoliczności, lecz wynika z wewnętrznego poczucia sensu i harmonii z wolą Bożą. Z drugiej strony życie zakonne niesie ze sobą także wiele wyzwań, które mogą wpływać na poczucie szczęścia. Starzenie się wspólnot i brak nowych powołań prowadzą do zwiększonego obciążenia obowiązkami, co bywa źródłem frustracji i wypalenia. Niektóre siostry mogą również zmagać się z samotnością czy poczuciem niespełnienia, a dla wielu zakonnic ogromnym źródłem radości jest praca, jaką wykonują. Czy będzie to opieka nad chorymi, działalność charytatywna, prowadzenie szkół czy pomoc ubogim – siostry podkreślają, że w służbie innym odnajdują sens i spełnienie.